Speelt je elektrische gitaar niet meer zoals je gewend bent? Klinken er rammelende snaren, voelt de actie te hoog of juist te laag, of blijven akkoorden vals klinken terwijl je gitaar perfect gestemd is? Dan is het waarschijnlijk tijd voor een grondige afstelbeurt. Gelukkig kun je veel zelf doen, zolang je precies weet waar je op moet letten. In deze blog nemen we je in vijf stappen mee in het afstellen van je elektrische gitaar, zodat hij weer speelt, klinkt én oogt zoals het hoort.
Stap 1. Het afstellen van de truss rod
We beginnen bij het hart van de setup: de hals. Een te holle of te bolle hals veroorzaakt bijna altijd fret buzz. Je controleert de hals het nauwkeurigst met een speciale truss rod ruler – een lineaal waarmee je de bolling van de hals precies kunt meten. Heb je dit niet? Zorg dan dat je de gitaar vasthoudt in speelpositie, deze te stemmen in de gewenste tuning en vervolgens de eerste en twaalfde fret tegelijk indrukt. Je kunt hiervoor het makkelijkst een capo gebruiken op de eerste fret. Kijk vervolgens naar de ruimte bij de zevende fret. De ideale afstand tussen de fret en de snaar is zo groot als de dikte van een visitekaartje (ongeveer 0,25 mm).
Wanneer de ruimte te groot is, staat de hals in een forward bow (“U-shaped bow”) en moet de truss rod met de klok mee worden aangedraaid. Is er helemaal geen ruimte, dan staat de hals in een back bow (“N-shaped bow”) en moet de spanning iets worden verminderd, tegen de klok in. Doe dit altijd in kleine stappen van maximaal een kwart slag per keer en zorg dat je de stand van de hals tussendoor controleert.
Let op: bij sommige vintage Fender-modellen zit de truss rod aan de body-kant van de hals, waardoor soms zelfs de hele hals los moet.
Stap 2. Het schoonmaken van de gitaar
Is de hals goed afgesteld, dan is het nu tijd om de snaren te verwijderen en de gitaar grondig schoon te maken. Een rosewood (palissander) toets kun je het beste reinigen met extra fijn staalwol (0000). Een gelakte maple (esdoorn) toets maak je het beste schoon met een light vochtig doekje, zodat je de lak niet beschadigt. Nadat alle aanslag van de fretboard is verwijderd kun je de frets polijsten zodat deze weer mooi glanzen. In onze werkplaats gebruiken we hiervoor speciale polijstdoekjes en schuur blokjes. Als laatste kun je de toets conditioneren met Monty’s Instrument Food, een volledig natuurlijke bijenwas die zorgt dat het hout in goede conditie blijft. Heb je dit niet? Geen zorgen, via het contactformulier kun je dit bij ons bestellen. Zorg dat je geen bijenwas gebruikt op een gelakte toets – een gelakte toets hoeft niet gevoed te worden.
Terwijl de bijenwas intrekt kun je de rest van de gitaar schoonmaken. Nu de snaren eraf zijn kom je makkelijk bij plekken waar stof zich graag verzamelt, zoals langs de pickups en tussen de tuners. Gebruik een licht vochtig microvezeldoekje om de body schoon te maken. Wanneer alles schoon en droog is, kun je nieuwe snaren plaatsen en stem je de gitaar in de gewenste tuning.
Stap 3. Het aanpassen van de actie – de hoogte van de snaren
Nu je een rechte hals hebt en een nieuw setje snaren, kun je de hoogte van de snaren ten opzichte van de frets afstellen. Dit gebeurt bij de brugzadels. Hoewel je de actie kunt meten met een speciale gauge, is het uiteindelijk vooral een kwestie van luisteren en voelen. De meeste gitaristen streven naar een actie van ongeveer 1,6 mm (4/64e inch) aan de lage E-kant en 1,2 mm (3/64e inch) aan de hoge E-kant, gemeten bij de twaalfde fret.
Speelt de gitaar te zwaar, dan kun je de brugzadels iets verlagen. Hoor je rammelende snaren, dan draai je het zadel wat omhoog. Een klein beetje buzz hoor je vaak alleen onversterkt en stoort doorgaans niet wanneer je versterkt speelt. Zoek vooral naar de sweet spot – daar waar je gitaar lichtjes speelt zonder fret buzz.
Let op: in sommige gevallen ontstaat er fret buzz wanneer de open snaar wordt gespeeld. Vaak is dit een probleem met de topkam, wat lastig zelf op te lossen is. Maak in dat geval een afspraak met een gitaarreparateur in jouw buurt via het contactformulier, wij helpen je graag verder.
Stap 4. Het afstellen van de pickups en controleren van de elektronica
Het is tijd om de gitaar op een versterker aan te sluiten. Bij deze stap let je op het volume en de balans tussen de pickups. Een veelgebruikte richtlijn wat betreft de hoogte van de pickups ten opzichte van de snaren is 2,4 mm (6/64e inch) aan de bass-kant en 2,0 mm (5/64e inch) aan de treble-kant, gemeten met de snaar ingedrukt op de laatste fret.
Zorg dat je ook de elektronica controleert. Krakende potmeters kun je behandelen met Contact Chemie 600, een spray die hier speciaal voor is gemaakt. Draai de knop vervolgens meerdere keren heen en weer tot de kraak verdwijnt. Vermijd universele contactsprays – deze doen vaak meer kwaad dan goed.
Stap 5. Het octaafzuiver maken van de gitaar – intonatie
De laatste stap is misschien wel de belangrijkste – het intoneren van je instrument. Dit bepaalt of de gitaar zuiver klinkt over de hele hals. Je begint met een gestemde gitaar in de speelpositie en vergelijkt de open snaar met de harmonic op de twaalfde fret. Hiervoor kun je het beste een stempedaaltje of een goed stemapparaat gebruiken. Is de harmonic lager in pitch vergeleken met de open snaar, dan moet het brugzadel iets naar achter worden gedraaid (met de klok mee), waardoor de snaar langer wordt. Omdat je de snaar langer draait verschuift het middelpunt van de snaar en zorg je dat het middelpunt precies boven de twaalfde fret komt te liggen. Is de harmonic hoger ten opzichte van de open snaar, dan moet het zadel juist naar voren (tegen de klok in) en draai je de snaar dus korter. Doe dit voor elke snaar tot je gitaar overal octaafzuiver is.
En… klaar!
Gefeliciteerd! Je hebt je gitaar nu professioneel afgesteld. Wanneer je bovenstaande stappen zorgvuldig hebt uitgevoerd, zal je gitaar aanzienlijk beter spelen. Toch merk je soms dat bepaalde problemen blijven bestaan, bijvoorbeeld omdat frets nét niet helemaal vlak zijn, de topkam te hoog of juist te laag is, of omdat de brug of hals specifieke aandacht nodig heeft.
Wil het meeste uit je gitaar halen? Dan helpen onze reparateurs je graag verder. Ook voor gespecialiseerd onderhoud kun je bij ons terecht – of het nu gaat om het repareren van een kapotte output jack, het vervangen van pickups, een uitvoerige fretjob of iets compleet anders. Plan je afspraak online via het
contactformulier en kom langs bij één van onze negen locaties door het land. Je vindt ons in
Almere,
Ewijk,
Groningen,
Heerenveen,
Heino,
Leeuwarden,
Rotterdam,
Ulft en
Utrecht. Bij elke afstelbeurt ontvang je een onderhoudsboekje waarin precies staat hoe we je gitaar hebben afgesteld. In de meeste gevallen ligt je gitaar binnen twee werkdagen weer klaar. Zien we je snel?
